Aktualności
7 października 2024
Jidysz – język, w którym przegląda się historia
Wykład Macieja Cholewińskiego dla słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Zduńskiej Zwoli, którzy zebrali się w sali kinowej Miejskiego Domu Kultury RATUSZ, dotyczył języka jidysz używanego powszechnie w przedwojennej Polsce przez społeczność żydowską i słów, jakie dzięki niemu zadomowiły się w języku polskim. Oprócz wyjaśnienia jakimi językami posługiwali się przez tysiąclecia Żydzi, skąd wziął się język jidysz, jako dialekt niemieckiego z licznymi elementami języka polskiego przedstawione zostały niektóre tajemnice hebrajskiego alfabetu (wspólnego dla języków hebrajskiego, jidysz i ladino), wygląd i znaczenie liter. Był to punkt wyjścia do zapoznania seniorów (albo uświadomienia im?) wspólnego dziedzictwa kulturowego w postaci Biblii oraz próbą zainteresowania ich kulturą żydowską. Przez pokazanie przykładów wzajemnego przenikania pojęć i wyrazów do języków polskiego i jidysz uczestnicy wykładu dowiedzieli się (znów – może uświadomili sobie?), jak wielosetletnie sąsiedztwo i wspólne życie dwóch narodów wpływało na obyczaje, język, kuchnię czy sztukę.
7 października 2024
Języka jidysz w praktyce
Wykład stał się pretekstem do dalszej rozmowy o tym, jak język jidysz funkcjonował w polszczyźnie i kulturze ziemi łódzkiej. Katarzyna Tośta zachęcała seniorów do własnych poszukiwań jidyszyzmów w języku polskim, dzięki komiksom i ćwiczeniom przygotowanym na potrzeby realizacji projektu.
7 października 2024
Między Rosz ha-Szana a Jom Kipur
Na repertuar koncertu Symchy Kellera z akompaniamentem Pawła Stępnika złożyły się psalmy, a trudność ich śpiewania polegała m.in. na tym, że są po hebrajsku, więc składają się wyłącznie ze spółgłosek. Poza tym duet zaprezentował zgromadzonym brzemiennie tradycyjnych chasydzkich pieśni oraz współczesnych utworów powstałych w duchu chasydyzmu. W czasie występu z instrumentów można było usłyszeć nie tylko gitarę i flet, ale także szofar – instrument dęty o charakterze liturgicznym, używany w judaizmie, który dla nawiązania do historii ofiarowania Izaaka przez Abrahama, był wykonywany z rogu baraniego. Podstawową micwą na Rosz ha-Szana (żydowskiego Nowego Roku) jest słuchanie różnej wysokości dźwięków wydobywanych z szofaru. A tak się złożyło, że koncert odbył się zaraz po rozpoczęciu się roku 5785.
Na koncercie Symcha Keller dał się poznać nie tylko jako muzyk, ale także jako niesamowity gawędziarz. Wykonanie każdej pieśni okraszone było licznymi opowieściami i anegdotami, których punktem wspólnym okazały się historie o ludziach pokoju i tym jak ważny dla świata jest obecnie pokój, tym bardziej, że zbliża się Jom Kipur. To dla Żydów Dzień Pojednania (pokuty, przebłagania) – jedno z najważniejszych świąt o charakterze pokutnym, obchodzone dziesiątego dnia miesiąca tiszrej (w tym roku 11-12 październik). W Jom Kipur, mimo że wypada w różne dni tygodnia, obowiązuje całkowity zakaz pracy i ścisły post.
Rabin został owacyjne przyjęty przez publiczność Zduńskiej Woli nie tylko słuchaczy Uniwersytety Trzeciego Wieku.
9 października 2024
Języka jidysz niezupełnie obcy
Uczniowie Szkoły Podstawowej Tomek Chrześcijańskiego Centrum Edukacyjnego Proem Edu w Tomaszowie Mazowieckim poznali historię języka jidysz, używanego przez społeczność żydowską w przedwojennej Polsce. Maciej Cholewiński przedstawił genezę jidysz jako dialektu niemieckiego z elementami języka polskiego oraz omówiono alfabet hebrajski, wspólny dla jidysz, hebrajskiego i ladino. Wykład ukazywał wspólne dziedzictwo kulturowe Żydów i Polaków, ilustrując wzajemne wpływy w języku, kuchni, obyczajach i sztuce.
9 października 2024
Odrobina praktyki
Kolejnym etapem spotkania z młodzieżą były zajęcia praktyczne odnoszące się do języka jidysz prowadzone przez Katarzynę Tośtę. Na początku uczniowie szukali jidyszyzmów ukrytych w komiksach o Morycu Goldszmidcie, a następnie rozwiązywali kolejne ćwiczenia przygotowane z myślą o najmłodszych uczestnikach projektu. Warsztaty miały na celu pogłębienie wiedzy i zainteresowanie młodzieży kulturą żydowską.
9 października 2024
Śpiewajcie pieśń o pokoju
Społeczność Chrześcijańska Tomy zaprosiła do swojej siedziby mieszkańców Tomaszowa Mazowieckiego na spotkanie z rabinem Symchą Kellerem.
Było to wydarzenie niecodzienne, ponieważ zaczęło się od opowieści o tradycji żydowskiej i przeistoczyło się w koncert, podczas którego Symcha Keller, kantor/chazan (śpiewak synagogalny), rabin i działacz społeczności żydowskiej, gorący zwolennik łączenia i przenikania się różnych kultur, umiejętnie operując głosem, śpiewem i dźwiękiem, interpretował mistyczną muzykę Chasydów polskich. Zawarł w niej przesłanie pokoju na świecie – „Sziru szir laszalom’, a jego przekaz wzmacniały dźwięki fletu i szofaru (rogu). Podczas koncertu towarzyszył mu grający na gitarze Paweł Stępnik. Publiczność aktywnie zareagowała na porywające rytmy i barwne opisy zadając wiele pytań dotyczących praktyk religijnych Żydów. Wizyta przybliżyła zebranym kulturę Żydów polskich, ale i funkcję języka hebrajskiego i jidysz w ich życiu religijnym i świeckim.
